Op dit moment hebben we in Nederland ongeveer 1.7 miljoen honden, die grotendeels met een of meerdere dierlijke eiwitbronnen worden gevoerd. De ecologische pootafdruk van onze honden is hierdoor, volgens een studie van Pim Martens, hoogleraar duurzaamheid aan de Universiteit Maastricht, aanzienlijk te noemen (afhankelijk van de grootte van de hond tussen de 0,9 tot 3,66 hectare per hond per jaar).1
Wat veel mensen zich niet realiseren is dat de dierlijke ingrediënten in hondenvoer niet alleen afkomstig zijn van restproducten van onze slachtlijnen bestemd voor humane consumptie, maar ook van vlees, vis en eieren afkomstig van dieren uit de intensieve veehouderij die speciaal voor de productie van diervoeding worden gehouden, getransporteerd en geslacht.2 De productie van dierlijke eiwitten vereist grote hoeveelheden land, water en energie, wat leidt tot ontbossing, bodemdegradatie, waterverontreiniging en een verhoogde uitstoot van broeikasgassen.3,4
Intensieve veehouderij
In de intensieve veehouderij worden dieren onder onnatuurlijke omstandigheden gehouden, en is hun welzijn ondergeschikt aan economische belangen. Bewegingsvrijheid, natuurlijk gedrag en sociaal contact worden beperkt omdat ze in kooien, krappe hokken of in grote aantallen in stallen worden gehouden. Dit alles heeft negatieve effecten op hun welzijn en gezondheid.5,6,7
Daarnaast kan het houden van grote aantallen dieren op een relatief klein oppervlak leiden tot gezondheidsproblemen en ziektes, met grote gevolgen voor het welzijn van dieren, maar ook van mensen, denk aan zoönosen. Naast de gevolgen voor welzijn leidt dit tot veelvuldig gebruik van antibiotica, wat een verhoogd risico op antibioticaresistentie met zich meebrengt.8,9
Andere risico’s van de intensieve veehouderij, met name voor mensen die in de omgeving wonen van stallen, zijn luchtwegproblemen ten gevolge van blootstelling aan fijnstof en andere schadelijke stoffen, en een verhoogde kans op infectieziekten afkomstig van dieren, zoals Q-koorts, MRSA en vogelgriep.10,11,12
Honden
Honden worden als echte carnivoren gezien omdat ze vaak nog één op één vergeleken worden met de wolf. Ze hebben echter duizenden jaren zij aan zij met de mens geleefd, waarbij ze onze “restjes” opaten. Hierdoor is hun dieet met onze manier van eten mee geëvolueerd, wat tot duidelijke veranderingen heeft geleid in o.a. hun verteringsstelsel. De hond is een “carnivore omnivoor” geworden en kan heel goed leven op een uitgebalanceerd plantaardig dieet, zo blijkt.
Andrew Knight, professor Dierenwelzijn en Ethiek verbonden aan de Universiteit van Winchester, publiceerde in 2022 de onderzoeksresultaten van zijn studie naar de effecten van plantaardige voeding voor honden, gerapporteerd door de eigenaren. Hieruit blijkt dat het mogelijk is om honden een volledig plantaardig dieet te voeren dat voldoet aan hun voedingsbehoeften, en dat dit zelfs kan bijdragen aan hun gezondheid en welzijn.13 Er zijn aanwijzingen dat honden op een plantaardig dieet gezonder zijn, minder medische problemen hebben, zoals bijvoorbeeld nierziekte en hart- en gewrichtsaandoeningen, en zelfs langer leven in vergelijking met honden die voer krijgen met dierlijke eiwitten. Deze resultaten komen overeen met bevindingen in eerdere studies.14,15,16,17,18 Een recent vervolgonderzoek uit 2024, waarin honden van 2536 eigenaren een jaar lang gevolgd werden voor wat betreft ziekte en dierenartsenbezoek en waar gecorrigeerd werd voor medisch relevante factoren zoals leeftijd, liet zien dat plantaardige voeding vooral (maar niet uitsluitend) veel minder risico geeft op gastro-intestinale aandoeningen, huidproblemen en bot- en gewrichtsproblemen.19 Honden op plantaardige voeding deden het beter dan honden gevoed met rauw vlees voeding en veel beter dan honden op conventionele voeding. In het geval van de maagdarm- en huidaandoeningen is dit ook niet zo gek gezien het feit dat 4 van de 6 meest voorkomende allergenen, die de trigger vormen voor voedingsallergiëen, van dierlijke oorsprong zijn.20
Verder onderzoek is noodzakelijk. Maar het is in elk geval duidelijk dat honden op een evenwichtig plantaardig dieet, waarin aan alle nutriënten behoeften is voldaan, prima en mogelijk zelfs optimaal kunnen leven. Reden dat ook recentelijk de British Veterinary Association haar bezwaren tegen plantaardige voeding heeft laten varen.21 Extra voorzichtigheid dient wel betracht te worden bij jonge, groeiende dieren, daar de voedingsbehoeften in die fase heel specifiek en cruciaal zijn.22
Honden plantaardig voeden verlaagt de vraag naar dierlijke producten en verkleint zo de ecologische pootafdruk. Dit heeft een positief effect op milieu, klimaat en dierenwelzijn, verlaagt de volksgezondheidrisico’s en verbetert de gezondheid van de honden zelf. Die gezondheid van de hond is waar dierenartsen direct over gaan.
Daarnaast spelen dierenartsen een zeer belangrijke rol in het bevorderen van de gezondheid en het welzijn van alle dieren. Door onze klanten te informeren over de voordelen van een plantaardig dieet voor hun hond, en hen te helpen met de overstap, kunnen wij bijdragen aan een gezondere en duurzamere toekomst voor ons, de dieren en onze planeet.
Referenties
1 Martens, Pim, A sustainable perspective on the relationship between human and non-human animals, PhD thesis Aberystwyth University, July 2020
2 Indicatie van de ecologische footprint van gezelschapsdieren. Eerste verkenning, toegespitst op katten, honden en paarden in Nederland, Ferry Leenstra, Theun Vellinga, Wageningen, 2011 https://edepot.wur.nl/180429
3 “Livestock’s Long Shadow: environmental issues and options”. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome, 2006
4 Goodland, R. and Anhang, J. Livestock and Climate Change: What If the Key Actors in Climate Change Are Cows, Pigs, and Chicken? World Watch, November/December, 2009
5 Ongerief bij rundvee, varkens, pluimvee, nertsen en paarden; eerste herhaling; Ferry Leenstra, Francesca Neijenhuis, Bert Bosma, Marko Ruis, Gidi Smolders, Kathalijne Visser, Wageningen, 2011
6 Update ongerief-analyses 2018-2020: Vleeskuikens, Vleeskalveren, Varkens en Melkvee; Wageningen Livestock Research, Wageningen, maart 2021
7 Agrimatie – informatie over de agrosector – Dierenwelzijn, Wageningen University and Research, januari 2022. https://www.agrimatie.nl/ThemaResultaat.aspx?subpubID=2232&themaID=2270&indicatorID=7341
8 “Antibiotic Use in Agriculture and Its Consequential Resistance in Environmental Sources: Potential Public Health Implications”, Christy Manyi-Loh, Sampson Mamphweli, Edon Meyer and Anthony Okoh, Molecules. 2018 Apr; 23(4): 795
9 https://www.nvwa.nl/onderwerpen/antibiotica-in-de-veehouderij/antibioticumresistentie-bij-vee
10 https://www.infomil.nl/onderwerpen/landbouw/stof/
11 https://www.ntvg.nl/artikelen/de-ongemakkelijke-band-tussen-mens-en-dier
12 https://eenvandaag.avrotros.nl/item/risicos-van-vogelgriep-voor-mensen-nemen-toe/
13 Andrew Knight, Eason Huang, Nicholas Rai, Hazel Brown, Vegan versus meat-based dog food: Guardian-reported indicators of health, 2022 Apr 13;17(4):e0265662. doi: 10.1371/journal.pone.0265662. eCollection 2022
14 Sarah Dodd, Deep Khosa, Cate Dewey, Adronie Verbrugghe, Owner perception of health of North American dogs fed meat- or plant-based diets, Research in Veterinary Science, volume 149, December 2022, Pages 36-46
15 Mike Davies, Reported Health Benefits of a Vegan Dog Food – A Likert Scale-Type Survey of 100 Guardians, Davies M., Arch Clin Biomed Res 2022 DOI:10.26502/acbr.50170303
16 Sarah Cavanaugh, Ryan Cavanaugh, Gregory Gilbert, Elena Leavitt, Jennifer Ketzis, Aline Vieira, Short-term amino acid, clinicopathologic, and echocardiographic findings in healthy dogs fed a commercial plant-based diet, October 12, 2021 https://doi.org/10.1371/journal.pone.0258044
17 Pia-Gloria Semp, Vegan nutrition of dogs and cats, Diplomarbeit, Department für Nutztiere und öffentliches Gesundheitswesen in der Veterinärmedizin Veterinärmedizinische Universität Wien
Institut für Tierernährung und funktionelle Pflanzenstoffe, Wien, 2014
18 Lukas Kiemer, Vegan diet and its effects on the dog’s health, PhD thesis, Lithuanian University of Health sciences, Veterinary Academie, Faculty of Veterinary Medicine, Kaunas 2019
19 Vegan versus meat-based dog food: Guardian-reported health outcomes in 2536 dogs, after controlling for canine demographic factors, Andrew Knight, Alexander Bauer, Hazel J. Brown, Heliyon, volume 10, issue 17, 15 september 2024, e35578, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S240584402411609X
20 Ingredients and foods associated with adverse reactions in dogs and cats, Philip Roudebrush. Veterinary Dermatology Volume 24, Issue 2, pages 293–294, April 2013
21https://plantbasednews.org/animals/british-veterinary-association-vegan-diets-for-dogs/
22 Dr. Esther Hagen-Plantinga, Dipl. ECVCN, uit persoonlijke correspondentie.
